Wednesday, October 24, 2007

Trong dòng sông của Heraclitus


Trong dòng sông của Heraclitus

Wisława Szymborska

Người dịch: Thái Linh


Trong dòng sông của Heraclitus
Con cá bắt cá
con cá cắt con cá bằng một con cá sắc
con cá xây con cá, con cá ở trong con cá
con cá chạy trốn khỏi con cá bị bao vây.

Trong dòng sông của Heraclitus
con cá yêu con cá
Đôi mắt em- nó nói- sáng như cá trên trời
Cùng em đến vùng biển chung tôi muốn được bơi
ôi, em xinh đẹp nhất trong đàn cá.

Trong dòng sông của Heraclitus
con cá nghĩ ra một con cá siêu cá
con cá quỳ gối trước con cá, con cá hát cho con cá nghe
cầu xin con cá để được bơi thật nhẹ.

Trong dòng sông của Heraclitus
tôi con cá độc đáo, tôi con cá khác biệt
(dẫu chỉ khác với cá cây hay cá đá)
Đôi khi tôi viết ra những con cá nhỏ
với lớp vẩy bạc long lanh, ngắn đến nỗi người ta cứ ngỡ
đó chỉ là bóng đêm đang bối rối chớp mi.

Nguyên tác ở đây: http://www.poezja.org/index.php?akcja=wierszeznanych&ude=60

12 comments:

  1. Đôi khi tôi viết ra những con cá nhỏ
    với lớp vẩy bạc long lanh, ngắn đến nỗi người ta cứ ngỡ
    đó chỉ là bóng đêm đang bối rối chớp mi.

    không thể tưởng đc...quá tuyệt vời!!!

    ReplyDelete
  2. @myselfvn: Z. là ai hả bạn? Bạn có các bản dịch khác của bài này không, gửi lên cho mình và mọi người tham khảo với nhé.

    Vì ở đây có lẽ ít người biết tiếng Ba Lan, nên mình gửi lên đây bản dịch nghĩa của bài thơ này:

    Trên dòng sông của Heraclitus
    Con cá bắt cá
    con cá cắt(chặt) một con cá bằng một con cá sắc
    con cá xây con cá, con cá ở trong con cá
    con cá chạy trốn khỏi con cá bị bao vây

    Trên dòng sông của Heraclitus
    con cá yêu con cá
    Đôi mắt em- nó nói- sáng như cá trên trời
    tôi muốn bơi cùng em đến vùng biển chung
    ôi, em xinh đẹp nhất trong đàn cá.

    Trên dòng sông của Heraclitus
    con cá nghĩ ra một con cá (chúa tể) của những con cá
    con cá quỳ trước con cá,con cá hát cho con cá nghe
    cầu xin con cá để được bơi lội nhẹ nhàng hơn.

    Trên dòng sông của Heraclitus
    tôi con cá độc đáo, tôi con cá khác biệt
    (dù chỉ là khác với cá của cây hay cá của đá)
    trong những khoảnh khắc tôi viết ra (miêu tả) các con cá nhỏ
    trong lớp vẩy bạc, ngắn đến nỗi
    biết đâu đó chỉ là bóng tối chớp mắt trong sự bối rối?



    ReplyDelete
  3. Còn đây là bản dịch của Tạ Minh Châu:

    Trong dòng sông của Heraclit
    Cá bắt cá
    Cá phanh thây cá bằng cái đầu nhọn hoắt
    Cá sống trong cá
    Cá xây cá
    Cá trốn cá bị bủa vây.

    Trong dòng sông của Heraclit
    Cá yêu cá
    Đôi mắt anh – ngườI ta bảo –
    Ánh lên như cá ở trên trờI
    Em muốn cùng anh tớI biển một nơi
    Có bãi cát vàng đẹp nhất.

    Trong dòng sông của Heraclit
    Cá tưởng tượng ra cá
    Cá quỳ trước cá
    Cá hát cho cá nghe
    Cá van nài cá hãy bơi nhè nhẹ.

    Trong dòng sông của heraclit
    Em con cá lẻ đơn, riêng biệt
    (dẫu chỉ là so vớI cá của đá, của cây)
    Trong những phút giây đặc biệt
    Em viết về những con cá nhỏ nhoi
    Vẩy bạc ánh lên
    Trong chốc lát
    Làm cho bong tối phải chớp mắt
    Vì bối rối, muộn phiền.

    ReplyDelete
  4. Trong bản dịch của bác Tạ Minh Châu (bác Châu từng làm đại sứ ở Ba Lan, mình có biết) có nhiều chỗ về ý nghĩa không chuẩn.

    Câu "cá phanh thây cá bằng cái đầu nhọn hoắt" khác hẳn với nguyên bản. Có thể nói "phanh thây" nhưng không phải "bằng cái đầu nhọn hoắt" mà là "bằng một con cá sắc".

    Đoạn thứ 2 thì hoàn toàn xa rời với tinh thần của nguyên tác. Ở đây nói về lời của một con cá đực nói với 1 con cá cái (tớ cứ thô thiển thế cho nó dễ hiểu) chứ ko phải là con cá cái nói với con cá đực. Hơn nữa bác Châu đã hoàn toàn hiểu sai từ "ławica" nghĩa là đàn cá nên dịch là đến vùng biển "có bãi cát vàng đẹp nhất". "Ławica piasku" thì có thể dịch là bãi cát, nhưng "ławica" thì chỉ có nghĩa là "đàn cá" mà thôi, và trong nguyên tác là từ "ławica".

    Đoạn cuối cùng, những câu cuối hay nhất về những con cá nhỏ, bác Châu dịch cũng sai với tinh thần của bản gốc.


    ReplyDelete
  5. day la mot trong nhung bai tho to thich nhat cua Z. Nhung ban dich cua anh Ta Minh Chau hay hon nhieu, day la theo thien y cua to. Hoi Z duoc Nobel, dan tinh do xo dich tac pham cura ba. Nhung co le Ta Minh Chau la nguoi thanh cong nhat.

    ReplyDelete
  6. @tom-phô mai...: Thực ra mình đã bảo với bạn Linh rằng đây là bản dịch thô thiển của mình, bài thơ này rất khó dịch hay. Mình chỉ cố gắng dịch sát nghĩa hơn để Linh hiểu thêm tinh thần của bài thơ, vì Bạn Linh có cho mình đọc 1 bản dịch của Diễm Châu (có lẽ là dịch từ tiếng Pháp?) mình thấy cũng khá "xa rời thực tế".
    Bạn Linh ơi hay là cho nốt bản dịch của Diễm Châu lên đi nhỉ?

    ReplyDelete
  7. Bài thơ hay! Có lẽ bản dịch tôn trọng tác phẩm gốc nên cũng hơi giảm hiệu quả nhịp điệu và nhạc tính của tác phẩm. Dẫu sao vẫn cảm ơn vì được đọc một bài thơ hay .

    ReplyDelete
  8. Thêm bản của Diễm Châu:

    TRÊN DÒNG SÔNG HÉRACLITE

    Trên dòng sông Héraclite
    Con cá câu những con cá
    Con cá gọt một con cá với một con cá mài sắc,
    Con cá xây dựng con cá, con cá cư ngụ con cá
    Con cá rời bỏ con cá bị bao vây.

    Trên dòng sông Héraclite
    Con cá yêu con cá
    Đôi mắt em sáng như những con cá trên trời,
    Chúng ta hãy cùng nhau bơi lội tới biển chung cuộc,
    Em sẽ là băng đảo đẹp nhất trong các băng đảo – chàng nói.

    Trên dòng sông Héraclite
    Con cá sáng chế Con Cá của những con cá
    Con cá nguyện cầu Con Cá, ngợi ca Con Cá
    Cầu xin Con Cá cho một cuộc bơi lội dễ dàng hơn.

    Trên dòng sông Héraclite
    Tôi con cá dị thường, tôi con cá khác biệt
    (Dẫu ấy chỉ là cá-cây hay cá-đá)
    Đôi khi tôi soạn những con cá nho nhỏ
    Mà lớp vẩy lấp lánh như một ánh sáng thật chóng vánh
    Khiến người ta ngỡ là làn mi chớp chớp của bóng tối.

    ReplyDelete
  9. Không biết tiếng Ba Lan nhưng tớ thấy thích bản dịch của bạn Lilia hơn cả. Bản dịch của Diễm Châu hơi trúc trắc. Bản dịch của Tạ Minh Châu cũng có nhiều chất thơ nhưng ý tứ sẽ hơi khác đi.
    Lilia chịu khó dịch thơ tiếp đi, cho tớ post ;))

    ReplyDelete