Thursday, September 11, 2008

Entry for September 11, 2008

Triển lãm James Joyce tại Việt Nam

"Khai mạc chiều 9/9 tại L’Espace - Trung tâm Văn hóa Pháp, Hà Nội, triển lãm “Một James Joyce quốc tế” mang đến cho công chúng VN sự hình dung khá đầy đủ về cuộc đời, sự nghiệp của tác giả những tiểu thuyết kinh điển như “Ulysses”, “Chân dung một chàng trai trẻ”, “Finnegans thức giấc”…

Chương trình do Đại sứ quán Ireland và L’Espace phối hợp tổ chức. Ngoài Hà Nội, triển lãm còn diễn ra tại các thành phố như Đà Nẵng và TP HCM trong tháng 9 và tháng 10. Bằng những hình ảnh tư liệu và những thuyết minh ngắn gọn, Một James Joyce quốc tế kể lại câu chuyện về một trong những nghệ sĩ vĩ đại nhất thế kỷ 20."

Thay vì tổ chức triển lãm, đại sứ quán Ireland nên cho tiền tài trợ để ai đó ở Việt Nam dịch Ulysses với The Dubliners. Ulysses của Joyce được nhiều người coi là tiểu thuyết vĩ đại nhất trong thế kỷ 20. Hiện cuốn sách duy nhất của Joyce được dịch là "Chân dung một chàng trai trẻ" do Nguyễn Thế Vinh dịch.

Ngoài viết văn, Joyce cũng viết thơ nhưng thơ ông không nổi tiếng như văn ông. Thơ Joyce khá "hiền lành", cổ điển, không có những phá cách như trong văn, nhưng đọc dễ thương.

Dịch tạm vài bài.


Chamber music II

The twilight turns from amethyst
To deep and deeper blue,
The lamp fills with a pale green glow
The trees of the avenue.

The old piano plays an air,
Sedate and slow and gay;
She bends upon the yellow keys,
Her head inclines this way.

Shy thoughts and grave wide eyes and hands
That wander as they list --
The twilight turns to darker blue
With lights of amethyst.


Nhạc thính phòng II

Ánh hoàng hôn chuyển từ màu tím
Sang màu xanh mỗi lúc một đậm hơn
Ngọn đèn tỏa ánh sáng mờ xanh nhạt
Xuống hàng cây trên đại lộ chiều hôm

Cây dương cầm cũ kỹ ngân giữa không gian
Giai điệu bình yên, vui tươi, chậm rãi;
Cô gái cúi đầu trên những phím đàn vàng
Mái đầu nàng vẫn thường như vậy.

Những ý nghĩ thẹn thùng, đôi mắt mở to
Và đôi tay lang thang trên những phím đàn
Ánh hoàng hôn ngày một thẫm hơn
Bên những tia sáng tím

------------

Chamber music V

Lean out of the window,
Goldenhair,
I hear you singing
A merry air.

My book was closed,
I read no more,
Watching the fire dance
On the floor.

I have left my book,
I have left my room,
For I heard you singing
Through the gloom.

Singing and singing
A merry air,
Lean out of the window,
Goldenhair.


Nhạc thính phòng V

Tựa mình bên cửa sổ
Tóc vàng,
Tôi nghe em hát
Không khí vui tươi.

Sách tôi khép lại
Tôi không đọc nữa
Chỉ ngắm ánh lửa
Nhảy trên sàn nhà.

Tôi bỏ sách lại.
Tôi bỏ căn phòng
Để nghe em hát
Vượt sầu mênh mông

Em hát, và em hát
Không khí chợt vui tươi
Tựa m
ình bên cửa sổ

Tóc vàng ơi.

--------------

Gentle Lady, Do Not Sing

Gentle lady, do not sing
Sad songs about the end of love;
Lay aside sadness and sing
How love that passes is enough.

Sing about the long deep sleep
Of lovers that are dead, and how
In the grave all love shall sleep:
Love is aweary now


Cô gái dịu hiền, xin em đừng hát

Cô gái dịu hiền, xin em đừng hát
Những bài ca buồn về tình yêu đã chết;
Em hãy gạt nỗi buồn và em hãy hát
Rằng tình yêu dẫu mất vẫn đủ đầy.

Em hãy hát về những giấc ngủ triền miên
Của những kẻ tình nhân nay thành người thiên cổ
Về những mối tình giờ ngủ yên trong mộ:
Tình yêu mệt mỏi rồi.

13 comments:

  1. mấy bài thơ của James Joyce nhẹ nhàng, dễ thương quá. Cảm ơn anh Linh đã giới thiệu!

    ReplyDelete
  2. Bây giờ có nhiều cuốn dịch đi dịch lại nhiều lần như Great Gatsby, The Catcher in the Rye, Tam Quốc Diễn Nghĩa...trong khi có những cuốn chưa được dịch bao giờ như Ulysses, Tam Quốc Chí (Trần Thọ, Bùi Tùng Chi hiệu đính)... thì chưa thấy ai dịch bao giờ. Catch-22 không biết có được dịch chưa ?

    ReplyDelete
  3. Ơ, cái bài Tóc vàng hoe dịch nghe dễ thương thế!

    ReplyDelete
  4. Oh "Chân dung 1 nhà văn trẻ" em mới được đọc trích đoạn trên Văn học nước ngoài" còn The Dubliners thì được đọc 2 truyện rồi. Có vè "Chân dung..." dịch hơi tệ. Anh đọc nguyên bản Uylsses chưa

    ReplyDelete
  5. Dubliners đã hoàn thành phần dịch ra tiếng Việt và hiện đang tìm cách xin bản quyền để xuất bản! Còn Ulysses, thú thực, tôi chưa có mấy niềm tin là cuốn sách này sẽ ra đời sớm ở VN được! Thật đấy!!!!

    ReplyDelete
  6. anh Linh à, cho em mượn bài thơ cuối cùng nhé, em đang cần 1 bài thơ như thế...

    ReplyDelete
  7. em thích bài cuối cùng lắm anh Linh à :)

    ReplyDelete
  8. @Thiên Minh: Anh mới đọc chừng 50 trang rồi bỏ đấy. Nói chung đọc cuốn đấy mất thời giờ và đòi hỏi phải tập trung, ngại lắm.
    @Froggy: Tôi nghĩ đúng là khó, đọc khó, dịch khó nhưng chắc nếu có tiền và có 1 số người có tâm huyết và giỏi thì cũng sẽ làm được thôi. Ngoài xin tài trợ của Sứ quán Ireland, chỗ bác Ngô Tự Lập với bác Chu Hảo không biết có thể xin được không cho cuốn sách kinh điển này.
    Một vấn đề là cuốn này chắc rất hiếm người dám dịch, bởi dù giỏi đến mấy mà dịch chắc vẫn dễ bị ăn chửi, hehe, đã bới lông ra thì thiếu gì vết. Ở Việt Nam dịch Anh- Việt hiện nay giỏi nhất là ai nhỉ, bạn Nhị Linh cho biết cái.

    ReplyDelete
  9. Vấn đề của dịch James Joyce bây giờ là làm sao mà in. Người giữ bản quyền sách của ổng là ông cháu ruột, đi kèm với ông cháu là một tay luật sư khủng khiếp. Hai gã này đòi tiền bản quyền một cách man rợ (bọn tây cũng phải kêu ré lên nhá) - tính tiền theo từng chữ một, thậm chí trích dẫn cũng phải trả tiền. Nếu dịch và một cuốn cỡ Ulysses thì có khi số tiền bỏ ra cho bản quyền còn cao gấp đôi doanh thu từ nó. Hơn nữa, họ là những kẻ khó tính tới mức, nếu trong thư viết cho họ anh viết sai một dấu phẩy thôi, thì cũng đủ để đá bay anh ra khỏi danh sách xếp hàng mua bản quyền rồi. Thế nên, muốn in sách của ổng ở VN thì phải đợi tới khi nào Public Domain.

    Em không hiểu sao tác phẩm của James Joyce đã được up lên Gutenberg rất hoành tráng rồi.

    ReplyDelete
  10. @Moonie M: Theo luật Mỹ, các sách in ở Mỹ trước năm 1923 đều hết hạn bản quyền và ở trong Public Domain. Ulysses in ở Mỹ năm 1922 do đó hết bản quyền ở Mỹ.
    Hay là VN dựa theo bản in 1922 ở Mỹ này mà dịch thì có cần bản quyền không nhỉ?

    ReplyDelete
  11. @ Linh: Bản quyền phức tạp đấy bác ạ, theo luật mới mà tôi đã xác nhận với DSQ Ailen là: năm nhà văn mất + 70 năm = 1941 + 70 = 2011! Nếu chỉ một cá nhân dịch cuốn đó, tôi không tin là đã có ai ở Việt Nam đủ tầm để thực hiện. Cuốn sách này chỉ có thể thực hiện thành công với 1 nhóm dịch có tâm huyết và am hiểu nhiều về Joyce...

    ReplyDelete
  12. Yanks who hae wi' Wallace read,
    Yanks whom Joyce has often bled,
    Welcome to the hard plank bed,
    And bolschevistic flea.
    Who for Bloom and Inisfail
    Longs to pine in Sing Sing jail,
    Picking oakum without bail,
    Let him publish me.

    Bài này cũng ko đến nỗi hiền lành quá nhỉ? Có điều muốn xuất bản Joyce thế này thì dã man quá. À mà, chữ "air" trong Chamber Musics nghĩa là "melody, tune" chứ ko phải là "không khí" đâu.

    @Moonie: đừng bức xúc thế... :D

    ReplyDelete
  13. à thêm nữa, triễn làm thì vẫn phải thực hiện vì chí ít nó sẽ giúp nhiều độc giả bình thường biết Joyce là một nhà văn Ailen chứ không giống như một loạt các giáo sư, tiến sỹ văn chương, viết sách về Joyce mà lại bắt ông ấy là người Anh, gốc Ailen! Ôi, không hiểu họ nghiên cứu những gì???

    ReplyDelete