Wednesday, November 26, 2008

Entry for November 26, 2008

Chính ra bang Minnesota, Mỹ, tuy là một bang thưa thớt dân cư (5 triệu) và trẻ (gia nhập nước Mỹ năm 1858, là bang thứ 32 ở Mỹ) nhưng có những đóng góp rất đáng kể về mặt văn hóa ở nước này.

Về văn học: tác phẩm văn học Mỹ lớn nhất thế kỷ 20 do một người Minnesota viết: The Great Gatsby của Francis Scott Fitzgerald. Ngoài ra còn có Sinclair Lewis, người Mỹ đầu tiên được giải Nobel Văn học.

Về âm nhạc: nhạc sĩ Mỹ nổi tiếng nhất, thành công nhất và có nhiều ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 là một người Minnesota: Bob Dylan.

Về điện ảnh: cái này thì kém hơn, nhưng cũng có anh em nhà Coen, nằm trong số những đạo diễn xuất sắc nhất hiện còn sống. Terry Gilliam, người giàu sáng tạo nhất và là người Mỹ duy nhất trong nhóm Monty Python, tác giả của loạt phim hài Monty Python rất nổi tiếng.

Về báo chí có Thomas Friedman, tác giả best-seller nổi tiếng, từng ba lần được giải Pulitzer cho các tác phẩm báo chí.

Có thể nói linh hồn của văn hóa Midwest chính là ở Minnesota. Ở vùng Midwest, Chicago nổi tiếng nhất nhưng Chicago là một thế giới khác, với một nền văn hóa đặc trưng (văn hóa Chicago) khác hẳn các nơi khác ở Midwest, kể cả trong bang Illinois. Văn hóa Midwest mang đặc trưng của văn hóa Tin lành, coi trọng giá trị gia đình và tôn giáo (người Midwest đi nhà thờ thường xuyên nhất nước Mỹ). Nhưng nhìn chung Midwest tuy có thiên hướng bảo thủ nhưng không bảo thủ nặng nề như các nhóm bảo thủ ở những vùng khác, có lẽ bởi Midwest khá thuần về mặt chủng tộc, đa số dân cư đều là người da trắng, với tỷ lệ lớn là con cháu người Bắc Âu và Đức (đều theo Tin lành), không chịu áp lực các xung đột tôn giáo, màu da, hay giai cấp nặng nề như ở một số vùng khác (đặc biệt là miền Nam). Tỷ lệ dân cư theo Công giáo, Do Thái giáo và các nhóm người châu Á, người da đen, người Hispanic tương đối ít, chưa đủ khiến văn hóa vùng này thay đổi.

Nói chung có thể chia văn hóa Mỹ thành bốn vùng văn hóa: vùng New England, là nơi lập quốc của người Mỹ có văn hóa khá giống châu Âu, cụ thể là giống Anh quốc, nơi xuất phát của đa số cư dân ở đây; Miền Tây: là nơi khai phá, văn hóa có thiên hướng du mục, ồn ào, với sự pha trộn của đủ thứ dân da trắng, Á, da đỏ, Hispanic...California là bang tràn trề ánh nắng, sôi động, và dân chủ nhất nước Mỹ. Nhà văn đại diện cho miền này là Steinbeck; Miền Nam bảo thủ, có sự phân biệt giai cấp, và màu da nặng nề, nhiều vấn đề về xã hội, và là mảnh đất màu mỡ cho các tác phẩm văn học khai thác những vấn đề này (dòng văn học Southern Literature rất nổi tiếng với Faulkner là người đại diện xuất sắc nhất, ngoài ra còn Tennessee Williams, Tony Morisson và nhiều người khác); Miền Trung Tây có cư dân đa phần ảnh hưởng văn hóa Tin Lành từ Đức và Bắc Âu, bảo thủ một cách dè dặt, coi trọng các giá trị gia đình, tin Chúa, tự lực, lòng tốt và cần cù lao động.

19 comments:

  1. Ko biết có phải thế mà hai bạn Linh&Le chịu/được/có/phải ảnh hưởng ko nhỉ? :P (Mình nghe trong đây mùi vị người sắp nhớ “nơi đất ở”)

    ReplyDelete
  2. Miền Tây có lẽ là vùng liberal và dân chủ nhất nước Mỹ. Nhưng những người vùng khác luôn nhìn người miền này như là một kiểu funky, diêm dúa và bống lại cái :)) (No offense!). Miền Nam thì sống gần với tự nhiên, còn mang vẻ frontier khá rõ. Miền Nam ngoài dòng văn học giai cấp màu da thì còn là nơi phát triển dòng nhạc blues - cái nôi của mọi dòng nhạc phổ biến bây giờ. Miền Nam cũng góp cho rock một dòng nhạc khá nổi tiếng: Southern rock với Lynyrd Skynyrd và Allman Brothers làm đại diện tiêu biểu. Mid West có vẻ bảo thủ trung dung hơn so với miền Nam. Dân cư ở những town nhỏ sống chủ yếu theo cộng đồng giáo xứ và khá là không thân thiện với người lạ và cả những người không cùng lifestyle với họ. Tuy vậy mức độ cũng không quá nặng nề như những bang miền Nam như Louisiana hay Alabama. Vùng New England thì sophisticated hình thức kiểu Anh. Những vùng thưa thớt như Maine, Connecticut nhiều nơi người ta vẫn còn lối sống của dân nhập cư hồi thế kỷ 16-17.

    ReplyDelete
  3. Ồ, bây giờ mới biết bác Dylan và bác Fitzgerald đều là dân Minnesota. Trước chỉ biết Dylan có liên quan tới cái Highway 61 vì nghe nhạc của Jean-Jaques Goldman. Cảm ơn bác Linh về thông tin này ^_^.

    ReplyDelete
  4. Chết thôi, anh Linh viết thế này: "Có thể nói linh hồn của văn hóa Midwest chính là ở Minnesota" thì động chạm chết đi được :)

    F.Scott Fitzgerald và Bob Dylan đều phải về đến New York mới phát triển. Về cơ bản, F.Scott nên được coi là người chịu ảnh hưởng văn hoá New England. Mà tốt nhất thì Scott nên bị coi là chịu ảnh hưởng văn hoá của vợ - trên tư cách một nhà văn.

    Cái văn hoá Midwest trong popular culture của Mỹ thường hàm ý văn hoá nông dân tự do kiểu Mỹ, văn hoá của những người làm trang trại (khác văn hoá đồn điền miền Nam), sống hiền lành, kính Chúa, yêu nước, suy nghĩ chân phương. Nó là cái kiểu đời sống có thể thấy từ phim "Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên" hoặc là gần hơn thì kiểu "Những cây cầu qua quận Madison". Đấy, cho nên là đặc trưng văn hoá Midwest là các bang nuôi bò, trồng ngô, trang trại, đồng cỏ, kiểu như Kansas, Iowa, Nebraska, phần nam Illinois...

    Chứ Minnesota của anh Linh, em nghe nói có hồi Mỹ định cho không Canada mà Canada bảo "dude, thanks but no, thanks, I don’t want that thing hanging down from me" :). Canada còn nói thêm: “cái bang gì đâu mà rét đến 8 tháng mỗi năm, đi 3 ngày mới gặp một người, mà dân thì ăn nói accent chả giống ai, lại còn rất đông dân Lutheran chứ đâu có nhiều Roman Catholic như nơi khác” :).

    Các thành phố lớn như Chicago thì, giống tất cả các thành phố lớn kiểu New York hay Los Angeles, là các ngoại lệ. Em nghĩ văn hoá của những thành phố lớn là một cái tổng lớn hơn nhiều so với phép cộng đơn thuần các phần tử của nó.

    ReplyDelete
  5. À Minnesota thưa thớt dân cư thì làm sao nghệ sĩ phát triển được. Ý anh là cái môi trường ban đầu :P. Chứ sau đó thì hầu hết các nghệ sĩ đều bị hút về các thành phố lớn.

    Phim "Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên" lấy bối cảnh một thị trấn ở Minnesota đấy em ạ. Đó là thị trấn Walnut Grove, Minnesota.

    Mà giọng Canada sao giống giọng em Hường thế :P.

    ReplyDelete
  6. "Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên" là Kansas chứ anh. Minnesota chỉ có một đoạn về cuối thôi.

    Còn giọng Canada giống giọng em thì là lỗi tại Canada, không phải em :)

    ReplyDelete
  7. Rét 8 tháng mỗi năm ư? Có nhẽ đâu thế, bên chỗ mình cũng chỉ 6 tháng thôi. :)

    ReplyDelete
  8. Bob Dylan thi khong biet, nhung dung la nhung noi "rét đến 8 tháng mỗi năm, đi 3 ngày mới gặp một người" thi co dieu kien thuan loi nhat de san sinh ra hot blogger.

    ReplyDelete
  9. Bob Dylan thi khong biet, nhung dung la nhung noi "rét đến 8 tháng mỗi năm, đi 3 ngày mới gặp một người" thi co dieu kien thuan loi nhat de san sinh ra hot blogger.

    ReplyDelete
  10. Đâu làm gì có chuyện rét 8 tháng :P. Chừng 6 tháng thôi, từ tháng 11 tới tháng đầu tháng 4. Phải đính chính chứ không các bạn lại tưởng mình là "The Spy Who Came in from the Cold".

    ReplyDelete
  11. Đâu làm gì có chuyện rét 8 tháng :P. Chừng 6 tháng thôi, từ tháng 11 tới tháng đầu tháng 4. Phải đính chính chứ không các bạn lại tưởng mình là "The Spy Who Came in from the Cold".

    ReplyDelete
  12. Anh Linh thiếu "Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values". Cái này không cần về đến New York.

    ;))

    ReplyDelete
  13. Anh Linh thiếu "Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values". Cái này không cần về đến New York.

    ;))

    ReplyDelete
  14. Football sucks, base ball sucks, hockey sucks, basket ball sucks, and soccer ... well, doesn't have it! It's just one country for old men!

    ReplyDelete
  15. Hehe, thế mà bạn Lê ở country for old men ấy cả 10 năm trời, và không thèm đi nơi nào khác cả.

    ReplyDelete
  16. Hehe, thế mà bạn Lê ở country for old men ấy cả 10 năm trời, và không thèm đi nơi nào khác cả.

    ReplyDelete
  17. Tớ ko cho là Minnesota là tiêu biểu của Midwest. Miền Midwest có óc bảo thủ nhẹ (như bạn nói) - nhưng Minnesota lại là tiểu bang liberal nhất của vùng - nơi sản sinh những TNS Hubert Humphrey, Walter Mondale. Năm 1984, MN là tiểu bang duy nhất ko bầu cho Ronald Reagan.

    Điều đó có thể là điều hay, hoặc không hay, nhưng gì đi nữa thì điều đó chứng tỏ MN ko phải tiêu biểu cho Midwest.

    Cá nhân tớ, nếu phải chọn tiểu bang tiêu biểu cho Midwest, tớ sẽ chọn Indiana hay Kansas.

    ReplyDelete
  18. Tớ ko cho là Minnesota là tiêu biểu của Midwest. Miền Midwest có óc bảo thủ nhẹ (như bạn nói) - nhưng Minnesota lại là tiểu bang liberal nhất của vùng - nơi sản sinh những TNS Hubert Humphrey, Walter Mondale. Năm 1984, MN là tiểu bang duy nhất ko bầu cho Ronald Reagan.

    Điều đó có thể là điều hay, hoặc không hay, nhưng gì đi nữa thì điều đó chứng tỏ MN ko phải tiêu biểu cho Midwest.

    Cá nhân tớ, nếu phải chọn tiểu bang tiêu biểu cho Midwest, tớ sẽ chọn Indiana hay Kansas.

    ReplyDelete