Monday, August 20, 2007

Quản lý blog

Đọc bài này của nhà báo Huy Đức trên blog của bác Osin có nhiều điểm không rõ ràng, và thực sự không hiểu rõ chủ ý của người viết bài là gì.

Với tiêu đề “Muốn Quản Lý Blog Cũng Như Định Trói Cẳng Chim Trời”, có vẻ như nhà báo Huy Đức ủng hộ cho việc không quản lý blog. Sau khi khẳng định một số mặt tích cực của blog, Huy Đức khẳng định ý khó quản lý blog trong bài như sau: “Đặt vấn đề cấp phép cho blog, nghĩ, cũng như đòi buộc dây vào cẳng những chú chim trời. Sự xuất hiện của blog cho thấy năng lực kinh ngạc của internet. Trong kỷ nguyên hiện nay, có lẽ, chỉ những ai chưa từng một lần online mới có thể nghĩ, thông tin là thứ còn có thể bưng bít hay kiểm soát.”

Trong đoạn trên có thể hiểu theo hai ý: thứ nhất là blog nhiều như chim trời nên khó kiểm soát giống như buộc dây vào cẳng chim trời. (Ví dụ này khá thú vị thậm chí có thể còn gợi nên một gợi ý nào đó vì trên thực tế các nhà nghiên cứu động vật vẫn gắn một số thiết bị vào một số mẫu chim trời nhất định để theo dõi hành vi và tập quán của chúng). Ý thứ hai có phần mập mờ hơn, có vẻ như Huy Đức cho rằng việc quản lý blog là đi ngược lại lợi ích xã hội, vì đó cũng là một hình thức bưng bít hay kiểm soát thông tin (nếu chúng ta đồng ý là bưng bít thông tin là việc làm có hại cho xã hội).


Đến đoạn dưới, sau khi đề cập tới hiện tượng blog đen, tác giả lại viết “Không cần bất cứ một văn bản quản lý internet hay quản lý blog nào nữa để xử lý những cái “đen” đó. Bộ Luật Hình sự đã có những điều khoản để buộc tội các hành vi này. Vấn đề là làm sao để xác định được ai là chủ nhân của các blog “đen” đó. Tất nhiên, cũng như “cướp tiệm vàng”, đừng đòi hỏi, mọi kẻ phạm tội đều bị bắt giữ”.

Vậy, ở đây tác giả cho rằng có thể căn cứ vào các thông tin trên blog để tiến hành truy tố các đối tượng blog đen, chứ không cần một văn bản pháp lý riêng về việc quản lý blog. Việc bắt giữ hay truy tố này có thể thực hiện ở một số đối tượng nhất định sau khi đã xác định được nhân thân của họ?.

Đáng chú ý là điều khoản 88 Bộ Luật Hình sự về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước XHCN Việt Nam” trong đó có tội “Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hóa phẩm có nội dung chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Tội này rất chung chung, vì thế mà sức mạnh của nó lại càng đáng sợ, do rất khó định nghĩa được chính xác thế nào là “chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam”. Ví dụ bàn về Cải cách ruộng đất, về Nhân văn giai phẩm, về quan hệ Việt- Trung hay về các ý kiến đa nguyên đa đảng có được coi là “chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam”? Hoặc các than phiền về một số cơ quan công quyền, một số cấp chính quyền? Hay việc chụp ảnh những người khiếu nại đất đai và đưa lên blog (như chị gì ở Sài Gòn mới bị công an gọi lên) ?..

Một điều nữa là để khởi tố dựa trên cơ sở chứng cứ là blog thì cơ quan an ninh cần phải nhận được sự hợp tác của nhà cung cấp dịch vụ, cụ thể trên Yahoo360 sẽ là hãng Yahoo. Liệu nhà cung cấp dịch vụ Yahoo có đồng ý hợp tác với cơ quan an ninh để họ khởi tố các trường hợp mà cơ quan an ninh quan tâm? Bởi vì chỉ có sự hợp tác chính thức của nhà cung cấp dịch vụ mới đủ tạo ra cơ sở pháp lý chính thức cho cơ quan an ninh truy tố theo tội “tuyên truyền chống Nhà nước XHCN” hay tội “lưu hành văn hóa phẩm đồi trụy”. Bằng không, tất cả chỉ là suy đoán và không có cơ sở hợp pháp, kể cả khi người viết blog dùng tên thật, địa chỉ thật thì vẫn không thể đương nhiên cho rằng đó chính là tác giả viết blog (ví dụ như việc vừa rồi, một bạn nào đó đã lập blog lấy tên Thủ tướng, post ảnh Thủ tướng..).

Bỏ qua các khía cạnh pháp lý, thì một vấn đề quan trọng hơn liên quan tới khía cạnh đạo đức của pháp luật. Đó là khả năng mâu thuẫn giữa quyền tự do ngôn luận của công dân (được ghi trong Hiến pháp) và tội “tuyên truyền chống Nhà nước XHCN”. Nếu một công dân phát biểu chính kiến của mình thì có thể coi đó là một hành vi “tuyên truyền” hay không? Trước hết, blog vẫn mang tính chất của một trang web cá nhân, một thứ nhật ký cá nhân (lưu ý là nhật ký cá nhân thường chỉ cho cá nhân đó nhưng cũng không nhất thiết như thế). Liệu cơ quan công quyền có thể truy tố cá nhân dựa trên những gì họ viết trên nhật ký cá nhân không? Chuyện này cách đây vài mươi năm (thời chị Trâm, anh Thạc chẳng hạn) sẽ được coi là hoàn toàn đương nhiên nhưng trong thời đại ngày nay thì …

Cũng lưu ý là ở nước ngoài cũng chưa có luật nào quản lý blog hay chưa có tiền lệ về việc truy tố trên cơ sở những gì viết trên blog. Hôm trước đọc báo thấy nói về luật của Trung Quốc, của Malaysia nhưng tớ google mãi mà không ra luật nào của Malaysia về quản lý blog, còn Trung Quốc thì dự định đưa luật ra nhưng bị phản đối kinh quá nên phải bỏ.

Cách đây mấy hôm đọc blog của Joe thấy bạn này nói là Yahoo Việt Nam sắp hợp tác với chính quyền để loại bỏ một số từ nhạy cảm trên blog (như Google hay/và Yahoo từng làm ở Trung Quốc?). Không biết chuyện đó thực hư thế nào? Và nếu quả thật như vậy thì các blogger sẽ cảm thấy thế nào?

Quay lại bài báo của Huy Đức, bài này nêu ra một hiện tượng, một vấn đề đáng quan tâm nhưng không có kết luận gì, đúng như tác giả viết “đây chưa phải là phần kết của một bài viết”. Và đọc xong cũng khó biết được thực sự quan điểm của tác giả là gì? Có thể đoán là tác giả không ủng hộ việc quản lý blog bằng một quy định pháp lý riêng. Nhưng còn việc cơ quan công quyền có nên ra tay với “blog đen” hay không, hiểu thế nào là “blog đen”, nếu ra tay thì ra tay ở mức độ nào, thì tác giả không nêu ra chủ kiến.


Bây giờ đã gần hết thập kỷ đầu của thế kỷ 21, và trong thời đại toàn cầu hóa, khi người ta ngày càng hay nói tới từ “thế giới phẳng” như một sự hội nhập thông tin thì sử dụng các biện pháp hành chính, hay hình sự để “định hướng” nội dung các blog liệu có phải là một điều nên làm hay ít nhất là đáng làm không?

PS: Nhiều bạn có vẻ coi bài của Joe hoàn toàn chỉ là đùa. Tất nhiên là bạn Joe đùa nhưng bạn ấy có cơ sở để đùa.

Có thể đọc thêm về sự hợp tác của Yahoo với chính phủ Trung Quốc trong việc khởi tố người bất đồng chính kiến, và hợp tác của Google trong việc lọc các từ nhạy cảm. Thế nên việc Yahoo sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong các việc tương tự là hoàn toàn có thể.

Washington Post

“Google's cooperation with the Chinese government in censoring the Internet has already sparked outrage from free speech advocates and U.S. lawmakers who accuse it of betraying its corporate motto, "Don't be evil." The firm announced last month that it was launching a censored search engine, Google.cn, to improve its service in China, where its regular site and its search results are sometimes blocked.

Dubbed the "eunuch edition" by some Chinese Internet users, the new search engine withholds results from Web sites the governing Communist Party finds objectionable, and returns limited results when users enter politically sensitive keywords.”

New York Times


"Yahoo, the Internet search company, provided information last year that helped authorities in China convict a Chinese journalist for leaking state secrets to a foreign Web site, court documents show."


15 comments:

  1. Tớ không nghĩ là Yahoo đồng ý hợp tác với phía VN trong chuyện quản lý blog, vì một vài lý do sau:

    - Đối với Yahoo, họ không cần biết quyết định quản lý là "xấu" hay "tốt" đối với phía VN và người VN; nhưng chắc chắn họ sẽ phải đặt câu hỏi về tính khả thi cũng như tra xét tiền lệ xem đã có chính quyền quốc gia nào từng kết hợp với họ hay kết hợp với nhà cung cấp dịch vụ blog khác trong vấn đề quản lý blog hay chưa. Tuy nói là câu hỏi và tra xét nhưng câu trả lời lần lượt có lẽ là "không" cho tính khả thi và "chưa" cho chuyện tiền lệ.

    - Hiện nay, số người Việt Nam dùng các dịch vụ của Yahoo như YIM, Yahoo 360 là khá nhiều. Ít ra, tớ chưa thấy chú tây nào xài YIM để chat. Trong khi đó, Yahoo 360 không phải là nhà cung cấp dịch vụ blog duy nhất và tốt nhất trên thế giới. Thậm chí Yahoo 360 còn rất lởm, thiếu ổn định (lâu lâu lại mất page views), nhiều chức năng tiện ích khá cứng nhắc. Nhiều dịch vụ miễn phí của Yahoo mà tớ đã dùng ví dụ như Yahoo Chess đều rất lởm khởm về mặt kỹ thuật (đúng là đồ free, không đọ lại với các trang web chuyên nghiệp bắt đóng tiền như Instantchess.com :D ). Lợi thế duy nhất mà Yahoo có đối với cộng đồng những người nói tiếng Việt có lẽ là do từ lâu, người Việt đã quen dùng các dịch vụ của Yahoo và tạo thành một "mạng lưới" liên lạc, níu kéo người ta dùng Yahoo 360. Vậy, nếu Yahoo kết hợp với chính quyền VN để quản lý blog (dĩ nhiên với một đối tượng quản lý quá rộng thì biện pháp sẽ là các kỹ thuật tự động- thì xu hướng ban đầu của người dùng sẽ là đối phó thủ công, ví dụ thay sex bằng se-x hay thay cộng sản bằng cộng sả-n... Nếu Yahoo truy cùng giết tận thì một bộ phận sẽ xoay sang nhà cung cấp dịch vụ blog khác và đây là điều mà Yahoo không mong muốn.

    - Một điều rất quan trọng nữa là nếu hợp tác với chính quyền VN thì Yahoo được gì, mất gì? Rõ ràng là mất chứ không được. TQ đủ khả năng gây sức ép lên Yahoo, Google, BP,... nhưng tớ không tin VN lại làm được điều tương tự như ông bạn láng giềng.

    Kết cục theo suy đoán chủ quan của tớ, là dù phía VN có muốn quản lý blog thì cũng không được, đơn giản là thiếu sự hợp tác của Yahoo.

    ReplyDelete
  2. Tớ nghĩ chuyện đòi quản lý blog này giống như vụ thông tư chơi game 5h. Tốt hay xấu, nên hay không nên khoan hãy bàn, trước hết phải xem có đủ lực để làm không đã.

    ReplyDelete
  3. Đến ngay các quan chức cấp tỉnh cũng từng chảy mồ hôi [để học gõ gõ] khi đề án 112 được triển khai, vậy dùng công cụ nào, con người nào để quản lý blog? Có khả thi không?

    ReplyDelete
  4. Bai cua ban Joe chi la sarcasm thoi anh oi. Co phai that dau ma khoi nguoi tin?

    ReplyDelete
  5. Cấm game thì lại rộ lên blog. Cấm blog sẽ rộ lên abc. Cấm abc sẽ rộ lên xyz. hehe

    ReplyDelete
  6. Chính xác, đọc báo ở VN đa số chỉ thấy đưa sự kiện, chứ còn những vấn đề đang tranh luận chẳng thấy đâu là quan điểm của nhà báo hay của tờ báo đó.

    Với lại muốn định nghĩa thế nào là "blog đen" cũng còn là lắm chuyện. Chẳng cần nói chuyện chính trị hay xã hội cho nó phức tạp. Ví dụ có tên nào ở VN dịch ra rồi đưa lên blog mình 1 mớ tài liệu dạy cách làm bom, cách khai hỏa... với lý do rất chính đáng là muốn có thêm kiến thức - vậy trang đó có bị xem là "blog đen" ko? Nếu lâu lâu hắn lại la lên ghét tụi da trắng, chỉ thích da vàng thì có bị xử lý ko?!?
    Tóm lại là chuyện này VN mà làm được thì đi đầu thế giới à. Phải cổ vũ chứ...

    ReplyDelete
  7. Mấy bạn này ai cũng bàn ra hết. Chán quá.
    VN, cố lên.

    ReplyDelete
  8. Đọc ý kiến của một số bạn, thấy có ý kiến của bạn Chó Điên Yêu Nước khá tiêu biểu cho suy nghĩ của nhiều người: “Tốt hay xấu, nên hay không nên khoan hãy bàn, trước hết phải xem có đủ lực để làm không đã.”

    Có lẽ nó phản ánh tính thực tế hay thực dụng của người Việt, hay quan tâm tới tính khả thi của vấn đề trong khi lại ít quan tâm tới khía cạnh đúng hay sai, tốt hay xấu? Tại sao lại thế? Có thể vì khi nghĩ tốt, xấu, đúng, sai, người ta sẽ phải nghĩ nhiều hơn, sẽ phải so sánh với hệ thống giá trị và quan điểm của mình, và như thế có thể cũng nhiều rủi ro hơn vì ý kiến của mình có thể sẽ đi ngược lại ý kiến của người khác? Tư duy này cũng tương tự như trong bài báo của Huy Đức khi Huy Đức chỉ quan tâm tới khía cạnh khả thi của vấn đề, đó là quản lý blog như buộc chân chim trời, chứ không quan tâm (hay không muốn thể hiện mình quan tâm) tới việc liệu quản lý đó đúng hay sai, nên hay không nên, trên khía cạnh nguyên tắc của việc đó. Vậy đó có phải là suy nghĩ từ ngọn, chỉ nhìn vào hiện tượng và lo giải quyết hiện tượng?

    Thế nhưng nhiều khi chúng ta cũng nên tự lùi lại một bước, để đặt câu hỏi việc đó đúng hay sai, tốt hay xấu, nên hay không nên chứ không phải chỉ là làm được hay không làm được. Dù biết việc đặt câu hỏi đó có thể là vô ích hay là luôn có một câu trả lời có sẵn cho mọi câu hỏi, nhưng còn hơn là trở thành một thói quen chấp nhận mọi thứ đều có sẵn câu trả lời (dù câu trả lời là “đã có người lo việc đó”, “cái nước mình nó thế” hay “because they’re stupid”).

    ReplyDelete
  9. Bác Huy Đức viết bài này để mở đầu cho đề tài thảo luận về blog và quản lý blog, tớ nghĩ thế. Cho nên việc đưa ra sự kiện mà không có quan điểm rõ ràng của người viết thì cũng đâu có gì khó hiểu.

    ReplyDelete
  10. Tại sao cứ phải đau đầu về những chuyện mình chưa làm được? Trong khi có những chuyện có thể làm tốt mà ko ai làm (ví dụ như chuyện làm đường sao cho khoa học, chuyện làm chính phủ điện tử, abcxyz). Cái này gọi là hoang tưởng, giống như đang làm phụ hồ mà cứ lo không có thời gian học bằng lái, không biết sau này làm sau lái Mẹc chởi Mai Phương Thúy dạo phố; còn chuyện phấn đấu lên thợ chính, góp vốn rồi tập hợp người đi làm thầu thì ko suy nghĩ.
    Cần có tầm nhìn xa, nhưng nhìn xa đến nỗi không thấy ổ gà dưới chân thì nguy hiểm quá.

    ReplyDelete
  11. Nếu đã nói "xấu" hay "tốt" thì cũng nên thêm vào cụm từ "cho ai".

    Riêng việc cứ cố đưa ra và cố thực hiện những biện pháp hạn chế kiểm soát thiếu khả thi- trước mắt là gây phiền hà thiệt hại cho người dân, đồng thời vỗ béo các quan; về lâu về dài thì làm hại đến hệ thống luật pháp.

    Ví dụ vụ hạn chế giờ chơi của Võ lâm truyền kỳ. Ban đầu thì nói rất hoành tráng cuối cùng có ra gì đâu. Người cung cấp dịch vụ lại đút tiền, quan chức, công an lại làm ngơ. Người dùng dịch vụ thì chơi vẫn chơi như thường nhưng phải đóng đóng hở hở. Cũng giống như chuyện ngụ ngôn có thằng chăn cừu chuyên môn hô toáng lên có sói đề loè mọi người vậy, những tiền lệ như thế sẽ tạo ra tâm lý không tin vào các luật lệ, quy định được ban bố sau này, ai cũng nghĩ là luật pháp luôn có những cái lỗ to như háng con bò để mình thoải mái chui qua.

    ReplyDelete
  12. Em cũng chưa thấy anh Linh đưa ra chủ kiến rõ ràng :-? Cuối cùng theo anh thì là tốt hay không tốt, nên hay không nên?

    Em cũng nghĩ giống bác Chó Điên, các Quan cứ nhộn lên làm mấy trò vô bổ. Chưa cần biết là tốt hay không tốt, nên hay không nên, cứ nhìn là thấy không có tính khả thi, vậy thì đầu tư tâm trí và tiền bạc vào đó phỏng có ích gì???
    Bỏ thi chuyển cấp ở cấp PTTH (cấp 3) nhưng lại dự định cho thi tuyển vào lớp 1, giao thông trong thành phố thường xuyên ách tắc nhưng cứ lo bắt dân đội mũ bảo hiểm.. là điển hình của mấy trò vui chúng ta sẽ được chứng kiến, trong khi kinh nghiệm về lắp gương xe máy và đội mũ bảo hiểm vẫn còn rất tươi mới :-"

    Dù sao, chúng ta cũng nên vỗ tay vì các Quan đang hoạt động cật lực, lao động là vinh quang vậy =D>=D>=D>

    ReplyDelete
  13. Dong y voi TBM la chinh phu VN khong co luc de gay suc ep cho Yahoo nhu TQ. Con neu Yahoo va Google lam nhu vay, thi em se khong dung Yahoo va Google VN nua (boycott).

    ReplyDelete
  14. Chính phủ TQ còn không làm nổi việc này, nữa là VN. Hay là bỏ hết GDP ra mua cổ phần của Yahoo, may ra thì được chân HĐQT, mới có thể làm nổi việc này.

    Dù sao những nỗ lực của Bộ VHTT cũng rất đáng trân trọng.

    ReplyDelete


  15. Xin chào Linh.
    Bài viết của bạn rất hay, chúng tôi đã lựa chọn & xin phép bạn đc đưa lên http://XemBlog.com - Website tổng hợp, tìm kiếm các bài viết hay từ blog Việt!
    ( XemBlog.com - xem & sống cùng blog Việt! )

    ReplyDelete