Bài hành phương Nam

Đọc trên blog của Nam Giang thấy bài thơ này của Nguyễn Bính, viết theo thể Hành, thấy rất lạ, khác với đa số các bài khác của ông.

Nguyễn Bính viết thơ tâm sự tha hương, giang hồ rất hay, các bài như “Xuân tha hương” “Trời mưa ở Huế” đọc buồn tê tái.

“Nón lá áo tơi ra quán chợ
Chơ vơ trên bến nước sông đầy
Sầu nghiêng mái quán mưa tong tả
Chén ứa men lành lạnh ngón tay .”

Bài này cũng rất hay. Nếu như Tống biệt hành của Thâm Tâm gợi nhớ tới hình ảnh của một Kinh Kha tóc dựng trước gió, quyết chí ra đi trong các câu thơ “Chí lớn không về, bàn tay không. Thì không bao giờ nói trở lại. Ba năm mẹ già cũng đừng mong.” thì Kinh Kha trong thơ của Nguyễn Bính là chàng Kinh Kha tha hương, buổi chiều quán vắng chốn tha hương, chung ly rượu, nghêu ngao hát bên Cao Tiệm Ly rồi cùng nhau ôm mặt khóc.

“Hỡi ơi ! Nhiếp Chính mà băm mặt
Giữa chợ ai người khóc nhận thây ?
Kinh Kha quán lạnh sầu nghiêng chén
Ai kẻ dâng vàng, ai biếu tay ?
Mơ gì ấp Tiết thiêu văn tự
Giày cỏ, gươm cùn, ta đi đây.”

Bài Hành Phương Nam

Hai ta lưu lạc phương Nam này
Đã mấy mùa qua én nhạn bay
Xuân đến khắp trời hoa rượu nở
Riêng ta với ngươi buồn vậy thay !
Lòng đắng xá chi muôn hớp rượu
Mà không uống cạn mà không say !
Lời thề buổi ấy cầu Tư Mã
Mà áo khinh cừu chưa ai may !
Ngươi giam chi khí vòng cơm áo
Ta trói thân vào lụy nước mây
Ai biết thương nhau từ buổi trước
Bây giờ gặp nhau trong phút giây
Nợ thế, trả chưa tròn một món
Sòng đời, thua đến trắng hai tay
Quê nhà xa lắc xa lơ đó
Ngoảnh lại tha hồ mây trắng bay

Tâm giao mấy kẻ thì phương Bắc
Ly tán vì cơn gió bụi này
Người ơi ! Buồn lắm mà không khóc
Mà vẫn cười qua chén rượu đầy
Vẫn dám ăn tiêu cho đến hết
Ngày mai ra sao rồi sẽ hay
Ngày mai, có nghĩa gì đâu nhỉ?
Cốt nhất cười vui trọn tối nay
Rẫy ruồng châu ngọc, thù son phấn
Mắt đỏ lên rồi, cứ chết ngay .

Hỡi ơi ! Nhiếp Chính mà băm mặt
Giữa chợ ai người khóc nhận thây ?
Kinh Kha quán lạnh sầu nghiêng chén
Ai kẻ dâng vàng, ai biếu tay ?
Mơ gì ấp Tiết thiêu văn tự
Giày cỏ, gươm cùn, ta đi đây

Ta đi nhưng biết về đâu chứ?
Đã dấy phong yên khắp bốn trời
Thà cứ ở đây ngồi giữa chợ
Uống say mà gọi thế nhân ơi !

Thế nhân mắt trắng như ngân nhũ
Ta với nhà ngươi cả tiếng cười
Dằn chén hất cao đầu cỏ dại
Hát rằng phương Nam ta với ngươi
Ngươi ơi ! Ngươi ơi ! Hề ngươi ơi !
Ngươi sang bên ấy sao mà lạnh
Nhịp trúc ta về lạnh mấy mươi !

Đa Kao 1943
Gửi Văn Viễn

Nguyễn Bính

PS: Hai câu ““Hỡi ơi ! Nhiếp Chính mà băm mặt. Giữa chợ ai người khóc nhận thây ?” làm mình nhớ tới sự tích người chị gái Nhiếp Chính (hình như không có tên) khóc nhận thây Nhiếp Chính bị quăng giữa chợ, thấy hao hao với sự tích Antigone chôn xác em trai trong thần thoại Hy Lạp- một sự tích là cảm hứng trong rất nhiều vở bi kịch từ thời cổ đại tới hiện đại. Đông và Tây xem ra cũng có nhiều cái giống nhau.

Và cái thời Xuân Thu- Chiến Quốc phải chăng là khoảng thời gian kỳ thú nhất trong lịch sử Trung Quốc?