Entry for October 28, 2008

Vnexpress đăng tin: Hà Nội dẫn đầu cả nước về số người mù chữ, với 235.000 người, vượt xa tỉnh/thành phố đứng thứ 2 là Thành phố Hồ Chí Minh với 90.000 người. Đây quả là điều đáng buồn khi thủ đô ngàn năm văn vật của chúng ta lại là nơi có nhiều người mù chữ nhất. Và đứng sau là thành phố mang tên Bác, trung tâm kinh tế của cả nước.

Xem xét kỹ hơn con số này, có thể thấy hầu hết phần "đóng góp" là của Hà Tây với 220.000 người mù chữ. Số mù chữ thực sự của Hà Nội cũ hẳn còn ít hơn 15000 người, vì ngoài Hà Tây còn có sự sát nhập một số huyện, xã của Vĩnh Phúc và Hòa Bình.

Thế nhưng con số này vẫn gây ngạc nhiên. Tại sao Hà Tây, cửa ngõ Thủ đô, một trong những mảnh đất giàu truyền thống văn hóa với rất nhiều đền chùa cổ kính, có số di tích lịch sử văn hóa đứng thứ ba toàn quốc (sau Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh) và là quê hương nhiều nhà văn hóa trong quá khứ, từ Phùng Khắc Khoan cho tới Tản Đà, Nguyễn Văn Vĩnh, Quang Dũng... lại có tỷ lệ mù chữ cao đến thế.

Hơn thế nữa, thu nhập tỉnh này cũng không tồi, nếu không nói là vào loại cao của cả nước. Thu nhập trung bình của Hà Tây năm 2007 là 580.000 đồng/đầu người (theo Niên giám thống kê 2007), đứng thứ 24/63 tỉnh cả nước, đứng thứ 6 trong tổng số 32 tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Vậy mà một tỉnh có đầy đủ điều kiện như thế, ở ngay sát Hà Nội, trung tâm miền Bắc lại có 220.000 người mù chữ, chiếm 8,8% dân số của tỉnh (năm 2007, tỉnh Hà Tây có 2,5 triệu người). Như vậy, cứ 100 người Hà Tây ở độ tuổi trên 15 tuổi thì có 9 người mù chữ.

Con số này đưa Hà Tây vào nhóm có tỷ lệ mù chữ cao nhất nước. Theo Pháp luật TPHCM thì miền núi phía Bắc và Tây Nguyên có tỷ lệ mù chữ cao nhất nước. Theo báo này: "Những địa phương dẫn đầu số người trong độ tuổi từ 15 bị mù chữ là Lai Châu: 35.038 người (chiếm 18% dân số trong độ tuổi), Cao Bằng: hơn 43 ngàn người (chiếm 14,5%), Lạng Sơn: 51 ngàn người (chiếm gần 10%), Gia Lai: gần 68 ngàn người (chiếm 9%). ". Như vậy tỷ lệ mù chữ của Hà Tây (không được nêu trong bài báo) chỉ kém tỉnh đứng 4 về tỷ lệ mù chữ có chút xíu. Chú ý là những tỉnh có tỷ lệ mù chữ cao hơn Hà Tây như Lai Châu, Cao Bằng, Lạng Sơn, Gia Lai đều là các tỉnh ở miền núi hay cao nguyên heo hút, có tỷ lệ người thiểu số cao, và trong số những tỉnh nghèo của cả nước* Trong khi Hà Tây là một tỉnh đồng bằng ngay sát thủ đô, có 99% dân số là người Kinh và có thu nhập thuộc nhóm các tỉnh khá giả trong cả nước. Vậy nguyên nhân nào dẫn tới hiện tượng này? Trách nhiệm của các quan chức giáo dục đào tạo của tỉnh này ở đâu? Nhưng giờ này thì các vị ấy hẵn đã chễm chệ trong Sở Giáo dục Hà Nội hay được điều lên Bộ Giáo dục sau khi nhập tỉnh rồi.

Và kết quả là giờ sau khi gánh thêm tỉnh Hà Nội, thủ đô văn hiến của cả nước với biểu tượng Tháp Bút viết lên trời cao, trở thành nơi có nhiều người mù chữ nhất trong cả nước.


* Mặc dù người ta biết tới ông trùm Đức ở Gia Lai như là một trong những đại gia giàu nhất Việt Nam nhưng tỉnh này chỉ đứng thứ 41/63 tỉnh trong cả nước về thu nhập đầu người.