Wednesday, August 6, 2008

Entry for August 06, 2008

Hóa ra câu trí thức là cục phân của Mao Trạch Đông cũng không phải là original lắm. Người ví trí thức là cục phân trước Mao không ai khác chính là Lenin.

Trong cuốn Gulag Archipelago của Alexander Solzhenitsyn (trang 328, tập 1, bản in tiếng Anh năm 1974 của Harper & Row), Solzhenitsyn trích dẫn lời Lenin nói về trí thức.

Trả lời thư của Gorky can thiệp xin tha cho một số trí thức bị bắt, Lenin bình luận về trí thức Nga: "Trên thực tế, họ không phải là bộ óc của đất nước, mà là cục phân." ("In actual fact, they are not [the nation's] brains, but shit.") (Lenin toàn tập, lần xuất bản thứ 5, Vol. 51, p. 48). Ông cũng nói trong một thư khác với Gorky: "Bản thân tôi đã nhận một viên đạn từ giới trí thức"
(ám chỉ việc ông bị một nữ thành viên của đảng Cách mạng xã hội ám sát hụt).

Chủ nghĩa phản trí thức (anti-intellectualism) trong thế kỷ 20, có lẽ được bắt đầu là từ Lenin.

26 comments:

  1. Ah, "những con tàu triết gia" cũng xảy ra trước MTD mà.

    ReplyDelete
  2. J nghĩ là chủ nghĩa phản trí thức có thể bắt đầu từ thời Tần Thủy Hoàng (đốt sách chôn học trò).

    ReplyDelete
  3. dieu nay co anh huong den IQ cua lanh dao vn kh?

    ReplyDelete
  4. Trước đó, trước đó nữa, từ thời Trang Tử cơ...

    ReplyDelete
  5. Các bạn đọc kỹ có chữ "trong thế kỷ 20". Chứ còn thời nào chẳng có các phong trào phản trí thức.

    ReplyDelete
  6. Trả lời thư của Gorky can thiệp xin tha cho một số trí thức bị bắt, Lenin bình luận về trí thức Nga: "Trên thực tế, họ không phải là bộ óc của đất nước, mà là cục phân."

    -> trong một văn cảnh như vậy, khó có thể hiểu là Lênin đang luận về bản chất của giới trí thức nói chung, mà đang nói về những người bị bắt, hoặc rộng ra là "trí thức Nga". Bạn có biết tài liệu nào khác về Chủ nghĩa phản trí thức (anti-intellectualism) của Lênin không?



    ReplyDelete
  7. Cục phân hay cứt rất là giống vàng-một thứ rất có giá trị.

    ReplyDelete
  8. Đây là vấn đề lớn về văn bản học và dịch thuật. Căn cứ vào bản tiếng Nga, xuất bản ở Paris năm 1973, lưu trữ ở địa chỉ này: http://lib.ru/PROZA/SOLZHENICYN/gulag.txt
    thì câu văn Lenin viết cho Gorky không hề có chữ phân. Lenin viết: "Đừng phung phí mình vì sự nỉ non của mấy thằng trí thức thối rữa" (тратить себя на хныканье сгнивших интеллигентов). Câu trích dẫn này cũng được ghi chú là trong Lenin toàn tập, tập 51, trang 49, lần xuất bản thứ 5.
    Gorky là một trí thức, nếu Lenin viết trí thức là cục phân thì chẳng hóa ra là chửi Gorky hay sao? Một logic nhỏ cũng đủ nhận ra sự thật.

    ReplyDelete
  9. Quên mất chữ "đừng" nằm ngoài dấu ngoặc kép. Lenin viết: "Phung phí mình vì sự nỉ non của mấy thằng trí thức thối rữa".

    ReplyDelete
  10. Cảm ơn bác Dong A.
    Thú vị phết. Nếu bản ghi trong link của bác Dong A là đúng thì có sự sai khác giữa bản dịch tiếng ANh và bản tiếng Nga, khi bản tiếng Anh dịch chữ "thối" thành "phân", nhưng ngoài ra ý tứ của hai câu này cũng khác nhau. Lạ nhỉ. Chẳng nhẽ dịch giả bản tiếng Anh lại "sửa" lời Solzhenitsyn và Lenin?

    Tôi check lại thì có bản dịch tiếng Anh toàn văn bức thư này trên trang của Thư viện Quốc hội Mỹ, ý câu Lenin gửi Gorky cũng như trích dẫn trong bản tiếng Anh cuốn của Solzhenitsyn (tôi không biết tiếng Nga nên không thể google ra thư gốc).

    http://www.loc.gov/exhibits/archives/g2aleks.html
    câu này như sau:

    " The intellectual forces of the workers and peasants are
    growing and getting stronger in their fight to overthrow the
    bourgeoisie and their accomplices, the educated classes, the
    lackeys of capital, who consider themselves the brains of the
    nation. In fact they are not its brains but its shit."

    ReplyDelete
  11. Bản tiếng Việt Lenin toàn tập của NXB Sự thật, tập 51, trang 63:
    "Vì đồng chí không viết cơ mà! Hoài phí bản thân mình vào việc nghe sự khóc than của bọn trí thức thối rữa và không viết - đối với nghệ sĩ đó không phải là cái chết ư, đó không phải là sự ô nhục ư?"
    Nguyên văn tiếng Nga:
    Ибо Вы ведь не пишете. Тратить себя на хныканье сгнивших интеллигентов и не писать для художника разве не гибель, разве не срам?"
    Bản tiếng Việt dịch "đồng chí" có thể là đã đi quá xa. Không rõ Lenin có gọi Gorky bằng đồng chí không.

    ReplyDelete
  12. Ồ đây lại là một đoạn khác, cũng trong bức thư gửi cho Gorky. Bản tiếng Việt để dấu ..., có khi là phân thật, nhưng phải dịch là "phân của dân tộc" (its shit). Tôi chưa tìm được nguyên cả bức thư bằng tiếng Nga.

    ReplyDelete
  13. Tôi tìm được Lenin toàn tập, in lần thứ 5, tập 51, trang 48, ở địa chỉ này:
    http://vilenin.eu/t51/p048

    Интеллектуальные силы рабочих и крестьян растут и крепнут в борьбе за свержение буржуазии и ее пособников, интеллигентиков, лакеев капитала, мнящих себя мозгом нации. На деле это не мозг, а г...

    Đoạn này giống y trang như bản tiếng Việt. Kết thúc là ba chấm, bản tiếng Nga có chữ г. Không rõ là chữ gì. Nếu là phân thì phải là кал. Nếu Solzhenitsyn trích dẫn từ bản in lần thứ 5, thì lấy đâu ra chữ "phân". Không rõ bản tiếng Anh dịch từ Lenin toàn tập in lần thứ mấy?

    ReplyDelete
  14. Vâng đúng là ở đoạn khác.
    Tôi tìm thêm được một link khác bằng tiếng Anh, trong Lenin Collected Work, Tập 44, trong đó chữ shit được viết tắt là sh...
    Như vậy rõ ràng Solzhenytsyn không bịa ra lời Lenin. Và Lenin đã gọi bọn trí thức tư sản này là "cứt", dù là cứt của dân tộc.

    http://www.marxists.org/archive/lenin/works/1919/sep/15.htm
    "The intellectual forces of the workers and peasants are growing and gaining strength in the struggle to overthrow the bourgeoisie and its henchmen, the intellectual lackeys of capital, who imagine they are the brains of the nation. Actually, they are not the brains, but sh—."

    ReplyDelete
  15. Solzhenitsyn đúng là không bịa, ông chỉ thay chữ viết tắt г. bằng chữ говно. Nguyên câu này trong bản tiếng Nga, Solzhenitsyn viết: "на деле это не мозг нации, а говно".

    ReplyDelete
  16. "Cục phân hay cứt rất là giống vàng-một thứ rất có giá trị" - @Carem.

    @Carem: Lảm nhảm 1 câu vô nghĩa, ví von thiếu i-ốt nhưng ra vẻ triết. Sai cơ bản về nhận thức :-)

    Cứt giống vàng là ở màu sắc nhang nhác thôi. Còn mùi thì khác hẳn: Cái bốc mùi thum thủm, buồn nôn. Cái thì sạch bách, ko mùi.

    Giá trị cũng khác nhau 1 trời 1 vực: Cái là đồ bỏ đi. Cái là đồ quý giá.

    Cảm hứng từ câu của bạn Caram “Carem hay kem ốc quế rất là giống cứt khi bị táo bón – 1 thứ đồ thải” (kidding).

    ReplyDelete
  17. @Batigol: Nếu bạn thấy tốn thời gian thì không nhất thiết phải đọc những tranh luận đó.

    ReplyDelete
  18. Sorry Batigol: Tớ click phải nút Remove Comment. Post lại nhận xét của bạn:

    Batigol:
    @Linh, Đông A:

    Tớ thì thấy nhiều thành phần (được gọi là) trí thức đôi khi giống “gà què ăn quẩn cối xay”. Có mỗi mấy câu của các ông chết từ đời nào mà tranh luận tỷ mẩn về chính tả.

    Tớ nông dân nên nhiều lúc thấy sự phân tích quá đi vào tiểu tiết của những cái đó nó hơi vô bổ và tốn thời gian.

    Vai trò và bản chất của TRÍ THỨC, theo tớ, là 1 sự độc lập với nhận xét của anh già Lê Nin cũng như bất kỳ anh râu rậm, trán hói nào khác.

    Tất nhiên, đấy là trí thức đúng nghĩa theo định nghĩa của tớ. Còn trí thức ở tên gọi thì ko tính.

    Mạn phép các bạn trí thức cho lảm nhảm tý.

    ReplyDelete
  19. Bởi thế, với chế độ chuyên chế của các bạo chúa, sự có mặt của trí thức làm cho xã hội bốc mùi thối. Cho nên họ bảo trí thức là cục cứt quả không ngoa. Để không thối nữa >>> thì tiêu diệt trí thức >>> lúc đó xã hội ngửi thấy toàn mùi thơm do các nịnh thần tạo ra.

    ReplyDelete
  20. Ở Vietnam, trí thức là vàng rồi. Tớ thấy trí thức ở Việt Nam được coi trọng, vinh danh, là một trong các tầng lớp cao quý. Lenin viết trí thức là cứt như vậy là trái với quan điểm của Đảng và Nhà nước. Cãi nhau làm gì cho mệt.

    ReplyDelete
  21. CS khẳng định tầng lớp nông dân là giai cấp lãnh đạo nên sau 1975, họ đã tiêu diệt trí thức (cho nghỉ hay bắt đi tù ... đế rồi phần lớn hôm nay dc đảng nịnh nọt thành tri thức yếu nước :D)

    vì thế nên nòng cốt lãnh đạo đảng và nhà nước toàn là 1 lũ vô lương tâm và trí ngủ , chả trách VN ko biết sẽ đi về đâu ... buồn

    ReplyDelete
  22. Mình có viết cái entry "thi ngủ" nhưng cam đoan là không ăn cắp ý của lê văn nin.

    ReplyDelete
  23. tui nghĩ bọn Mỹ dịch cũng bias trong ấy, cứ hễ communism là trong mắt các bạn ấy thấy khó chịu rồi. Xem Indiana Jones 4 thì biết. Chỉ vì ham muốn kiến thức, iu thích khoa học, em Cate Blanchett bị chết, bà con vỗ tay, Indiana Jone toàn thắng :D

    ReplyDelete
  24. Phản trí thức xuất hiện từ khi loài người bắt đầu có trí thức, chứ đâu phải đợi đến Trang Tử, Tần Thủy Hoàng đế. Có lẽ bô lão, thầy cúng của bộ lạc là những trí thức đầu tiên chăng? Vậy xét theo tự nhiên thì phản trí thức cũng bình thường thôi mà.

    ReplyDelete
  25. Tiếng Nga, hai từ này có sắc thái khác xa nhau: кал là từ văn vẻ, nên tương đương với "phân", còn говно là tiếng cửa miệng, nên dịch là "cứt" mới chuẩn.

    Vậy nên dịch "Trí thức là cục cứt" cho đúng ý lời dạy của Lê-nin.

    @Phan Xi Nê: говно dịch shit là đúng sắc thái từ ngữ, ko bias tí nào.

    ReplyDelete
  26. Bởi sắc thái khác nhau nên chỉ có thầy thuốc mới nói "kal" (кал), còn bọn Nga chửi là "gáp-nô" (говно). Thế đấy.

    ReplyDelete