Thursday, December 11, 2008

Entry for December 11, 2008


1. Nghe nói lời bài này chuyển sang tiếng Việt đã thay đổi ý nghĩa không ít.
Nhưng dù thế, lời tiếng Việt (không rõ ai là người chuyển lời) vẫn hay.

Đôi Bờ


Đêm dài qua, dưới mưa rơi, em mong chờ anh tới
Cây cỏ hoa như nói nên lời em hạnh phúc nhất đời
Lòng em riêng biết có yêu anh,
Giữa tình đôi lứa ta,
Một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa...

Trên dòng sông, sóng đôi nhau, thiên nga đùa trên sóng
Bên bờ sông vai sánh vai nhau, đôi đôi bước theo dòng
Mình em riêng đứng ngóng trông anh, với tình yêu thiết tha
Một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa...

Đêm dần qua ánh ban mai đang lan tràn dâng tới.
Trên bờ sông soi bóng em dài, xa xa phía chân trời.
Mình em riêng thắm thiết yêu anh, với niềm tin thiết tha.
Một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa...

Mình em riêng thắm thiết yêu anh, với niềm tin thiết tha.
Một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa...

Bản tiếng Việt do Thảo Vân hát.
Bản tiếng Nga trong phim Khát nước. Một bản khác.

2. Lời thơ của Akugiava (?, không biết viết theo tiếng Anh thì như thế nào) do Thái Bá Tân dịch

Đôi bờ

Suốt đêm qua trời mưa
Trên lá xanh, cành mục
Ai cũng nói rằng em
Được yêu và hạnh phúc.

Cả em, em cũng tin
Dù trái tim không vậy
Chúng ta ở đôi bờ
Một dòng sông nào đấy.

Đàn chim bay từng đôi.
Như sóng kề bên sóng.
Các bạn gái có đôi,
Chỉ mình em thất vọng.

Nhưng em chờ, em tin
Dù trái tim không vậy
Chúng ta ở đôi bờ
Một dòng sông nào đấy.

Suốt đêm qua trời mưa
Nhưng bình minh đã tới,
Chỉ mình anh, mình anh.
Mình anh em chờ đợi.

Em chờ và em tin,
Dù trái tim không vậy
Chúng ta ở đôi bờ
Một dòng sông nào đấy...

(B. Akugiava - Thái Bá Tân dịch)

3. Bản gốc cho những người biết tiếng Nga

Два берега

Ночь была с ливнями,
И трава в росе.
Про меня "счастливая"
Говорили все.
И сама я верила,
Сердцу вопреки:
Мы с тобой два берега
У одной реки.

Утки все парами,
Как с волной волна,
Все девчата с парнями,
Только я одна.
Я ждала и верила,
Сердцу вопреки:
Мы с тобой два берега
У одной реки.

Ночь была, был рассвет,
Словно тень крыла.
У меня другого нет,
Я тебя ждала.
Всё ждала и верила,
Сердцу вопреки:
Мы с тобой два берега
У одной реки.

29 comments:

  1. Em cũng rất thích nhạc Nga, đăc biệt là mấy bài như: Đôi bờ, cành thuỳ dương, chiều hải cảng...Lời bài hát kiểu như: " Lời hẹn ước xưa, trách anh sao hững hờ, biết cho ai ngày tháng mong chờ"... nghe thật là da diết.Thanks a Linh đã post bài này.

    ReplyDelete
  2. Oi, mình thấy bản dịch của Thái Bá Tân hay hơn cái lời bài hát nhiều.
    Nó chứa cái gì mông lung, nửa tin nửa ngờ của tâm trạng khi yêu, cái cô trong bài này tinh tế, duyên dáng hơn, tâm lý cũng phức tạp hơn, bí ẩn hơn, lời lẽ càng ý nhị hơn
    Bài hát tiếng Việt thì nhờ giai điệu gỡ gạc lại thôi
    Chứ lời ấy mà không có nhạc thì phải nói là lạt nhách
    Nghe bài đôi bờ tiếng Việt mình cứ hình dung cái cô hậu đậu , ngây ngô, ai nói gì cũng tin, lại còn tin thiết tha nữa chứ
    Hihi
    Nghĩ sao nói vậy

    ReplyDelete
  3. À, thì có thể bản dịch của Thái Bá Tân hay! Nhưng cái câu

    "Trên lá xanh, cành mục"

    thì ... quá phóng tác so với bản gốc. Còn chỗ "những chú vịt" dịch thành "đàn chim" thì OK, chắc vì nhắc đến con vịt trong tiếng Việt người ta sẽ nghĩ ngay đến món tiết canh chứ không nghĩ đến dòng sông với lại tình yêu. Còn bài hát dịch thành "thiên nga" thì có lẽ là thi vị hơn

    Nina thì dịch bài thơ như thế này


    Đôi bờ

    Pozhenian G.
    ------------------------------
    Mưa rào rơi đêm qua
    Sương đang đọng trên lá...
    "Em hạnh phúc tuyệt vời!" -
    Đó là lời tất cả

    Và chính em cũng tin
    Mặc trái tim thổn thức:
    Em và anh - đôi bờ
    Của một con sông thực.

    Thiên nga bơi từng đôi
    Như sóng chạy bên sóng
    Bạn bè tay trong tay
    Một mình em đơn độc

    Em vẫn chờ vẫn tin
    Mặc trái tim thổn thức:
    Em và anh - đôi bờ
    Của một con sông thực.

    Đêm qua rồi. Bình minh
    Như bóng đen bao phủ
    Em chẳng có ai khác
    Em vẫn đợi chờ anh

    Đợi chờ và vẫn tin
    Mặc trái tim thổn thức:
    Em và anh - đôi bờ
    Của một con sông thực.

    ReplyDelete
  4. Tên nhà thơ là Pozhenian G. bạn Linh à (Поженян Г.)

    ReplyDelete
  5. Nina viết đúng rồi. Cái phim "Khát nước" này kể về một cuộc đột kích vào nhà máy nước để cấp nước cho thành phố Odessa bị bao vây thời chiến tranh thế giới thứ 2. Trận này là có thật, chính ông Pozhenian tham gia và sau đó viết kịch bản cho phim. Thơ cũng của ông luôn.

    ReplyDelete
  6. "Мы с тобой два берега
    У одной реки. "
    Dịch sát nghĩa tiếng nga là: E và a là đôi bờ của 1 dòng sông.Thơ văn thì tớ chịu.

    ReplyDelete
  7. hì hì, em thì em nghĩ rằng trừ việc dịch Vịt thành Thiên nga (mà em không phản đối ;), lời bài hát tiếng Việt cũng khá sát ý, nhưng đã là phổ nhạc để thành bài hát thì đến Thơ VN sang bài hát VN còn phải khác đi một chút cho uyển chuyển, nữa là thơ dịch. Hơn nữa, bản dịch của Thái Bá tân làm cho bài thơ trở nên hơi khắc nghiệt ở một vài đoạn, trong khi thực sự, lời thơ khá êm đềm và gợi cảm giác hạnh phúc, dù là phải chờ đợi.
    Em cũng thích bản dịch của bạn Nina trên kia.
    Đi hát karaoke thấy nhiều bạn chọn bài này phết, mỗi tội, chả ở đâu có lời tiếng Nga :(

    ReplyDelete
  8. Các học sinh và sinh viên học tiếng Nga giờ vẫn được các thầy cô dạy lại những bài như thế này :) Cảm ơn bác Linh đã chia sẻ, gần chục năm rồi em mới nghe lại bài "Đôi bờ". Giờ mới biết bác cũng sành tiếng Nga :)

    ReplyDelete
  9. Em và anh đôi bờ...Của 1 con sông thật. Hay wá !!!! Đồng cảm

    ReplyDelete
  10. Bạn Nina ở trên nói tên tác giả rồi.
    Còn ông Akugiava được nhắc đến trong bài bác Linh thì là tên ông ấy tiếng Nga đọc lên như thế: A-ku-gia-va, trong đó chữ A đầu tiên giống như chữ A trong mÁtxcơva, tức là chữ O đứng trước trọng âm đọc na ná chữ A.
    Suy luận: tiếng Anh có thể viết là Okudzava, Okuzava, Okuzhava...

    ReplyDelete
  11. http://en.wikipedia.org/wiki/Bulat_Okudzhava

    Đồng hương của Stalin và Saakashvili

    ReplyDelete
  12. Em còn bản này hát theo kiểu hiện đại nghe cũng ok lắm, anh muốn nghe không em gửi cho ^^.

    ReplyDelete
  13. Thấy bạn post bài hát này mà mình giật mình… Thời gian nhanh thật! Mình biết “Đôi bờ” vậy là đã hơn hai mươi mấy năm rồi, từ cái ngày còn nhỏ, nghe anh trai và đám bạn cứ ôm đàn nghêu ngao “Đôi bờ,” “Chiều Matxcova,” “Tình khúc Kachiusa,”… có điều hình như lời bài hát hơi khác 1 chút (?) Giờ biết thêm bài thơ.
    Cả bản dịch của Thái Bá Tân và bạn Nina đều hay quá!

    ReplyDelete
  14. @Viet: Tớ không biết tiếng Nga đâu, mặc dù có học 4 năm cấp 2 nhưng giờ chẳng nhớ chữ nào ngoài mấy câu kiểu Ia liubliu trebia (nhưng cũng chưa có dịp nói).
    @Ninna & Cavenui: Cảm ơn các bác. Nhưng như thế là thơ của Pozhenian hay của Okudzhava? Hai cái tên này có vẻ không giống nhau lắm.
    @Minh Thi: Em gửi cho anh đi. Thanks :)

    ReplyDelete
  15. Pozhenian thì đúng hơn bác ạ. Nina viết về thơ ca Nga thì em tin như tin Linh bình luận báo chí.

    ReplyDelete
  16. Bulat Okudzhava có nhiều bài hát hay tuyệt vời luôn! Nhưng tác giả của Đôi bờ là Grigory Pozhnian, hình như là người Ukraine.
    Mà tớ nhớ bài này người ta hay nhắc đến với cái tên "Bài ca của Masha" nữa.
    Tớ thích lời Việt có thể hát được. Giống như lời Việt của bài "Chiều ngoại ô Matxcơva" ấy. Vừa khớp nhạc, vừa du dương. Cứ thế là tớ mê :P.

    TB. Tớ không thích bản dịch của chú Thái Bá Tân. Nó thiếu chất thơ, mặc dù rất vần. Sorry, là cảm nhận riêng của tớ! Có thể sái vần lạc vận mà vẫn giữ được chất thơ.

    ReplyDelete
  17. Bi giờ mới đọc bản dịch của bạn Nina. Theo tớ, bản dịch này hay và "thơ hơn", và đúng hơn của TBT. Hì.

    ReplyDelete
  18. Mình không biết tiếng Nga, nên chẵng rõ bản dịch đi xa cỡ nào, nhưng thấy bản của Nina cũng hay
    Cho mình hỏi, trong bản tiếng Nga là con sông gì, “sông nào đấy” hay “sông thực”, vì chỉ cần khác hai từ này là cảm xúc đã khác nhau rất xa
    Cảm ơn bạn Linh và cả bạn Nina nữa

    ReplyDelete
  19. Mình biết rất nhiều bài hát Nga lời Việt, ngày xưa gọi là nhạc xanh đấy, ví dụ bài này :
    Lá thu đầy trời
    mùa thu đến với mọi người
    mưa cứ rơi
    ôi thời gian
    sao im lặng hoài

    Mây vẫn đợi chờ
    chờ phút giây êm đềm nào
    biết làm gì
    thời gian
    ôi quá dài ...

    Ôi sao lòng buồn
    vì sao tôi héo gầy
    Người đã xa
    sao lại nỡ
    vô tình thế

    Ai biết chăng ai
    ngày tháng
    tôi vẫn chờ
    Làm sao hết
    nỗi buồn đắng
    nỗi buồn cay ....

    cũng đầy rẫy những " buồn ...cay đắng, héo gầy ....ôi !!!" mà nghe vẫn trong sáng, không hề bi lụy, có lẽ nhờ nhạc của bài hát hay quá ...

    ReplyDelete
  20. Các bác ơi, Hà nội có hàng nào karaoke có tiếng Nga ko nhỉ?
    Lần cuối em hát có tiếng Nga là trên . . . Lào cai =)) =)) Đúng là cửa khẩu quốc tế có khác !!!

    ReplyDelete
  21. Mỗi lần nghe ai đó hát bài này, em thích lắm.

    ReplyDelete
  22. 1- Bản dịch của Thái Bá Tân đã phóng tác nhiều quá:
    +Трава а росе-Trên lá xanh cành mục
    +Мы стобой два берега у одной реки_Chúng ta Ở đôi bờ một dòng sống nào đấy
    +Словно тень крыла- Chỉ mình anh mình anh
    +Утки все парами- Đàn chim bay từng đôi
    Trong đó quan trọng nhất là câu "Chúng ta ở đôi bờ một dòng sống nào đấy", chữ "nào đấy" chỉ là từ đệm mang tính phiếm chỉ để theo vần "dù trái tim không vậy" tương tự chữ "thực" của bạn Nina là do chữ "thổn thức" ở trên, nhưng sự khác biệt ở chỗ chúng ta là đôi bờ của một dòng sông (kiểu chúng ta đi trên 2 đường thẳng song song, không bao giờ gặp nhau)-đó chính là nỗi đau tột cùng, sự tuyệt vọng chứ không phải xa cách tạm thời như "chúng ta ở đôi bờ một dòng sông nào đấy" và còn nhẹ nhàng, hy vọng hơn nữa trong lời Việt bài hát "một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa". Tương tự như vậy câu "Словно тень крыла", bạn Nina dịch là "như bóng đen bao phủ" mặc dù đêm dài đã qua, bình minh đã tới đã không có trong bản dịch của TBT cũng như lời Việt của bài hát.
    2- Bản dịch của bạn Nina theo tôi là khá sát với hồn vía của bản tiếng Nga mặc dù câu "sương đọng trên cành lá" có chút gợn về logic với câu trên "mưa rào rơi đêm qua" (sau cơn mưa rào thì chỉ có thể đọng lại nước mưa thôi mặc dù trong bản tiếng Nga có từ sương "в тросе").
    3- Tóm lại bản dịch của TBT và lời Việt bài hát khá thống nhất và mỗi bản có cái hay riêng nhưng đã làm nhẹ đi rất nhiều với bản gốc mức độ thất vọng về kết cục của mối tình (gần như là vô vọng trong bản gốc). Người không học tiếng Nga như tôi vẫn nhận thấy điều đó, tôi không tin là cả TBT và tác giả đặt lời Việt cho bài hát (khá nhuần nhuyễn, muợt mà cả về ý tứ, giai điệu) lại không nhận ra hay vô tình dịch sai. Rất có thể có những lý do khác ngoài văn chương, ngôn ngữ. Theo tôi bản gốc là lời khóc than của một cô gái có chồng/người yêu trong hoặc sau chiến tranh mà chưa hoặc gần như sẽ không có khả năng trở về (kiểu như hòn vọng phu). Có thể bài thơ, bài hát này đựơc du nhập vào Việt nam trong những năm chiến tranh và vì vậy nó cần được làm dịu đi nỗi đau đớn , tuyệt vọng. Bởi vậy hầu như chúng ta đựơc tiếp cận với một bản tình ca da diết, man mác buồn của sự cách xa nhưng vẫn ngập tràn hy vọng "Một dòng sông sóng nước long lanh, đôi bờ đâu cách xa" (???)(các bạn học ở Nga hay giỏi tiếng Nga chắc sẽ dễ tìm ra lời giải)
    Thanks bạn Linh đã có một topic thú vị.

    ReplyDelete
  23. PS. "трава в росе" viết sai thành "трава а росе" và "в тросе"

    ReplyDelete
  24. Anh L cho em copy lời bài hát "Đôi bờ" và bạn Nina cho mình copy bài dịch vào blog của mình nha, em cảm ơn....

    ReplyDelete
  25. Cám ơn bạn Linh đã có một entry rất mở, khiến mọi người tham gia sôi nổi và cám ơn tất cả những ai đã đọc nhé!

    Gửi ban Korolbo - có lẽ là trong thơ và nhạc thì không cần chính xác như trong khoa học chăng? Hoặc là nhà thơ cho rằng sáng ra, tất cả những giọt nước trên lá, trên cây cỏ đều gọi là sương? Chứ nếu sửa thành

    Nước còn đọng trên lá

    thì vẫn đúng về khoa học, vẫn đảm bảo vần, nhưng đúng là Nina thấy nó không ... thi vị bằng sương.

    Còn chỗ "con sông thực", thì đúng như bạn Korolbo nói, thứ nhất là để đảm bảo với "trái tim thổn thức", thứ hai là ... tỏ ra nhất cử lưỡng tiện - vừa có nghĩa là con sông thật sự, nên hai bờ không gặp nhau, vừa có nghĩa là ... cô gái cảm thấy đó là sự thật. Rất cám ơn các bạn đã góp ý nhé. Còn về hoàn cảnh ra đời của bài hát trong phim thì ... xin khất, Nina sẽ tìm tư liệu sau nhé!

    ReplyDelete