"Tham nhũng", bộ 4 T và báo chí

Trong một post trước, tôi có thống kê một biểu đồ về mật độ các bài báo có từ khóa "tham nhũng" trong mục Chính trị- Xã hội trên báo Tuổi Trẻ giảm đột biến, bắt đầu từ khoảng tháng 5/2007. Về mặt thời gian, trong năm 2007, người ta chú ý tới việc hai phó TBT báo này bị thay vào tháng 8/2007. Cùng thời gian này ông Lê Doãn Hợp lên làm Bộ trưởng Bộ 4T với tuyên ngôn nổi tiếng về "lề đường bên phải" cho giới báo chí. Như vậy, có thể việc báo Tuổi Trẻ bớt tích cực đưa bài về vấn đề tham nhũng từ tháng 5/2007 là một biện pháp có tính chuẩn bị, đón đầu?
Một câu hỏi đặt ra liệu việc báo này "dường như" bớt tích cực chống tham nhũng có phải là hiện tượng cá biệt của tờ báo này, sau khi bị thay hai phó TBT.

Để kiểm nghiệm đơn giản, tôi làm một phép thử tương tự với tờ Lao Động online, tờ báo có tiếng nhất nhì trong các báo miền Bắc, trong thời gian từ 9/2006 tới nay. Bên cạnh từ "tham nhũng", tôi thử thêm từ khóa ("sex" or "tình dục") để thử xem có hiện tượng "tức thượng phá hạ" không? Chú ý là trong biểu đồ này, từ khóa được tìm ở tất cả các mục, chứ không chỉ ở chuyên mục Chính Trị-Xã Hội như trong trường hợp trên báo Tuổi Trẻ.

Như vậy, theo biểu đồ này thì cũng có sự giảm sút rõ rệt tần suất các bài có từ khóa "tham nhũng" trên báo Lao Động, thậm chí số bài có từ này trong hai tháng 5-6/2008 chỉ còn bằng 1/3 số bài có từ này trong hai tháng 9-10/2006. Hiện tượng này giảm rõ rệt bắt đầu vào tháng 9/2007, tức là ngay sau khi Bộ Thông tin Truyền thông được ra đời dưới sự lãnh đạo của bộ trưởng Hợp cùng với đường hướng quản lý báo chí mới được ông đưa ra (quản lý thông qua TBT, TBT là người do Bộ "cắm", báo chí được "tự do đi lề đường bên phải"). Như vậy, tuy việc khái quát hóa còn quá sớm nhưng cũng có thể đây là hiện tượng chung cho nhiều tờ báo chứ không phải hiện tượng chỉ xảy ra với một vài tờ.

Bộ trưởng Bộ Thông tin- Truyền thông Lê Doãn Hợp (ảnh từ Wikipedia tiếng Việt).

Về các post có chữ "tình dục" hay "sex" không có sự sụt giảm như chữ "tham nhũng" mà có một sự tăng nhẹ nhưng không thực sự đáng kể. Có lẽ phóng viên Nội chính báo Lao động chỉ phải tránh bớt từ "tham nhũng" khi viết bài hoặc chuyển sang viết về kinh tế (như một nhà báo nào đó đã kể trên blog về tình trạng phóng viên nội chính chuyển sang viết mảng kinh tế) chứ cũng chưa phải chuyển sang viết về tình dục/sex.

Dưới đây là biểu đồ cho báo Tuổi Trẻ (chỉ riêng cho chuyên mục Chính trị- Xã hội), post lại để tiện so sánh.