Van Gogh

Em: “Em thấy anh cũng có vẻ thích hội họa, sao không bao giờ thấy anh viết trên blog về nó”.

Tôi: “Đơn giản vì anh không hiểu, cũng như nhạc cổ điển ấy, có bao giờ anh viết về nhạc cổ điển đâu”.

Trên avatar, tôi thường lấy một số bức tranh của Van Gogh, Klee, Kandinsky (khoe tý là Kandinsky cùng với Beethoven là có sinh nhật chung ngày với tôi). Đó cũng là các họa sĩ tôi thích, bên cạnh đó là những cái tên quá quen thuộc như Monet, Renoir, Gauguin, Levitan, Valentin Serov (ông này vì hồi nhỏ, nhà tôi có quyển sách viết về cuộc đời ông ấy, trong đó có in một số tranh của ông ta), rồi Cezane, một ít của Picasso, Dali, Miro… Cũng chẳng có gì đặc biệt, phải không?. Nhưng cũng vì những avatar này mà gần đây, một số bạn cùng sở thích đã add tôi, nhất là vì tranh Van Gogh. Thế nên có lẽ tôi cũng nên nói đôi chút về tranh Van Gogh đối với tôi.

Về Van Gogh, đã quá nhiều người nói về ông, nên có lẽ cũng chẳng cần phải nói thêm gì nữa. Điều đặc biệt của tranh ông, khiến ông khác nhiều các họa sĩ khác hình như là ở chỗ xem tranh ông, người xem có một cảm giác đặc biệt về những cảm xúc của ông khi vẽ, về trạng thái không bình thường của đầu óc ông. Cũng có thể gọi là tranh ông dễ tạo được một sự giao cảm giữa người xem và họa sĩ. Nhưng phải chăng cũng chính vì thế mà sinh thời, ông không bán được tranh, vì người ta sợ cái quyết liệt, ám ảnh, tưởng như không kiềm chế trong tranh của ông, khi mà chuẩn mực của xã hội là sự bình thường và tỉnh táo.

Nhưng thường các bức tranh của ông mà tôi thích lại là những bức có một khoảng lặng ở trong đó.

Ví dụ bức Café Terrace at Night này. Trong căn phòng nhỏ của tôi khi ở Toulouse có treo bức tranh này, mua ở cửa hiệu khung tranh với giá 3-4 Euro gì đó. Bức tranh khiến tôi gợi nhớ tới những quán café vỉa hè trên những con phố cũ kỹ, nhỏ bé trong cái thành phố hết sức dễ thương đó. Tôi thích sự tương phản giữa màu vàng của ngôi nhà, các khung của sổ đèn vàng trên các ngôi nhà tím lại trong bóng tối, và trên cao là bầu trời xanh thăm thẳm, cao vời vợi với các ngôi sao màu trắng. Tôi thích những dáng người trong quán và trên hè phố, khoan thai sau một ngày làm việc. Và tôi rất rất thích cảnh hai người đang nhảy trên hè phố dưới các vì sao. Nó gợi cho tôi cảm giác về một cái gì đó êm ả, một cái hình như đã qua, hình như chưa đến. Và làm tôi nhớ tới một bộ phim Nga tôi đã xem khi còn nhỏ, dựa theo truyện ngắn Axia của Turgenev. Thực sự, tôi không còn nhớ gì về bộ phim này, và cái duy nhất tôi nhớ tới nó là cảnh người đàn ông và cô gái nhảy với nhau giữa đường phố trong tiếng nhạc phong cầm quay bằng tay của một người chơi đàn rong. Đó cũng là chi tiết khiến sau này tôi nhận ra đó là phim Axia dựa theo truyện của Turgenev khi đọc truyện này. Kết thúc truyện thì không cần đọc, chắc các bạn cũng biết: hai người yêu nhau nhưng không thể đến được với nhau, và với người đàn ông đó thì hai mươi năm sau, Axia vẫn mãi là cô gái tuổi 16, hồn nhiên và trong trẻo, thất thường và say đắm. Một cái gì đó tinh khôi.

Sau này, khi nghe bài hát Harvest Moon của Neil Young, tôi cũng hay hình dung thời hình ảnh này:

“Come a little bit closer
Hear what I have to say
Just like children sleeping
We could dream this night away.

But there’s a full moon rising
Lets go dancing in the light
We know where the musics playing
Lets go out and feel the night”

Một bức tranh nữa của Van Gogh mà tôi thích là Starry Night over the Rhone, không phải bức Starry Night nổi tiếng mà Don McLean hát trong bài Vincent “ Starry, starry night.
paint your palette blue and grey”, mặc dù bức Starry Night kia có vẻ quằn quại đầy “Van Gogh” hơn. Nhưng nếu bức Starry Night cho thấy tâm hồn đầy thương tổn, đau khổ và bức bối của người họa sĩ thì ở bức này, có sự bình yên và dịu dàng. Những con thuyền lặng lẽ neo bờ, một người đàn ông và một người đàn bà khoác tay nhau dạo bên dòng sông- họ có vẻ là dân lao động- trong một màu xanh thăm thẳm của trời và nước, với những vì sao bạc thi nhau lấp lánh giữa bầu trời.

Và một bức nữa tôi cũng thích là bức này: Bedroom in Arles. Tôi thích những gam màu rực rỡ, và sự hài hòa trong bố cục của bức tranh. Một lý do nữa là nó gần giống căn phòng ký túc của tôi hồi ở Toulouse, cũng chỉ có một cái giường, một cái bàn, vài cái ghế và trên tường treo vài bức tranh in của Van Gogh.

Chỉ có vậy, thành thực mà nói thì tôi chẳng biết gì về hội họa cả.